Vorig jaar september noemden we de eerste aflevering van onze podcast Freelance perspectieven in de coronacrisis. Een jaar later dachten we dat we het over de post coronasituatie konden gaan hebben, maar helaas. Toch kijken we weer terug en vooruit op de situatie van zzp’ers en freelancers.
Dat doen we in de podcast opnieuw met Hugo-Jan Ruts, hoofdredacteur van ZiPconomy, de onafhankelijke website en community die zich richten op arbeidsmarkt, recruiters en intermediairs. En met Irene van Hest, manager Expertisecentrum Zelfstandigen bij de FNV en lid van de SER-commissie Commissie Werk en Armoede. Hoe staat het er voor met de positie van freelancers? Wat zijn de vooruitzichten voor de arbeidsmarkt en de economie in hun ogen.
Aan bod komen onder andere het mogelijke toetreden van Vereniging Zelfstandigen Nederland (belangenorganisatie van zzp’ers) tot de Sociaal Economische Raad en het afschaffen van de zelfstandigenaftrek. De kanttekeningen die Werkvereniging (een nieuwe belangenbehartiger voor zzp’ers) heeft bij het verhinderen van zzp-schap voor alle flexwerkers bij platforms als Deliveroo en Über.
Het laatste SER-advies aan de regering noemt Hugo-Jan Ruts ‘verrassend’. In het advies ‘Zekerheid voor mensen, een wendbare economie en herstel van de samenleving’ is een grote rol weggelegd voor een rechtvaardige arbeidsmarkt.
Zelfstandigen en schaarste
Ook de schaarste op de arbeidsmarkt voor freelancers en zzp’ers bespreken we. Hyperschaarste heet het zelfs in een stuk op op ZiPconomy. Onbevredigend is nog het antwoord op de vraag waarom verstandig migratiebeleid zo slecht valt als het schaarste op de arbeidsmarkt gaat. Als het al geopperd wordt. D66 heeft het een keer genoemd volgens Ruts, en dat is genegeerd. Bange politiek misschien?
De Europese demografische ontwikkelingen wijzen toch in de richting van meer verjonging en minder flexibilisering van de arbeidsmarkt. Van Hest maakt wel duidelijk dat aan de slechte behandeling van buitenlandse seizoens- en tuinbouwwerkers een einde moet komen. Maar dat zijn over het algemeen weer geen zelfstandigen.
Dalend ledental, belangrijke rol
Van Hest is manager op de afdeling waar ze lang werkte als jurist. Vandaar dat ze veel kennis heeft over de juridische positie van werknemers versus zzp’ers. Dat klinkt nogal droog en formalistisch. Nu de rust bij de bond wat lijkt weergekeerd, hoor ik ook kritiek op dat formele gehakketak – de procentjes – van de vakbond. De bond zou zich wel eens wat steviger en politieker mogen opstellen.
Daar is Van Hest het niet eens. En waarschijnlijk terecht, want voor arbeidsrechten is gestreden is en dat zal waarschijnlijk nodig blijven. Het grote issue lijkt voor de bond momenteel de positie van de werknemers – vast, flex of zzp – bij de platforms te zijn, platforms die in ieder geval juridisch de duimschroeven krijgen aangedraaid.
FNV Zelfstandigen biedt intussen best een mooi pakket aan diensten en ondersteuning voor freelancers en zzp’ers. Zeker het overwegen waard. En ondanks dat de bond voor het eerst sinds lange tijd onder de miljoen leden is gezakt, is haar rol natuurlijk niet uitgespeeld.
Luisteren kan via de verschillende apps en platforms, maar ook hier: